ISULA
Vous souhaitez réagir à ce message ? Créez un compte en quelques clics ou connectez-vous pour continuer.


Lingua è cultura corsa
 
AccueilAccueil  Dernières imagesDernières images  RechercherRechercher  S'enregistrerS'enregistrer  ConnexionConnexion  
Le deal à ne pas rater :
Jeux, jouets et Lego : le deuxième à -50% (large sélection)
Voir le deal

 

 ESSE O AVÈ ?

Aller en bas 
+7
Circione
Addisperata
u ghjudice
Ghjuvan Filici
SERRA
Erbaghju
Ruclinonu Solechjari
11 participants
Aller à la page : Précédent  1, 2
AuteurMessage
Circione

Circione


Messages : 2212
Date d'inscription : 27/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyDim 9 Fév - 22:26

ùn lu trovu micca.

cercu à datti u mo parè annant'à Esse / Avè dopu u macciu.
Revenir en haut Aller en bas
Circione

Circione


Messages : 2212
Date d'inscription : 27/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyLun 10 Fév - 1:02

Eccu   o Pulvaraghja,  aghju  finitu per ritruvà  stu  sugettu, si  truvava annant’à  un antru  foru, quellu di Mirvella…  geek  u  ti  ripigliu appena quì, mitocca à rituccallu appena, i Mirvellacci a  sanu perchè...

Aghju appicciatu i  dui  sugetti u  toiu  è quellu di  Ruclì, dunque per  fatti un’idea  più  pricisa  dopu ci vularà   ch’è  tù  leghji tuttu da  u principiu.

Primu puntu :

Aghju statu à sente / sò statu à sente.


Ind'è noi "sò statu à sente" ùn si dice.
"Aghju statu à sente" si dice è s'hè sempre detta, micca solu in Niolu o in Balagna*.


dimu dunque :

aghju statu à sente

l'ai statu à sente u postu?

ùn l'anu micca statu à sente.

ùn v'aghju micca statu à sente, ecc.

Ben’intesa ùn  impongu micca sta manera  di dì à  tutti, insistu annant’à  quessa perchè  aghju  lettu una volta  annant’à  un  foru di lingua corsa un  prufessore – cunsideratu  cum’è  a riferenza  da tutti l’altri  soci – dì cusì :

« Aghju  statu à  sente ? innò  ùn  si  dici micca, ma ch’edda fussi ! »

Guardemuci di e regule fatte è lestre, a lingua corsa hà una diversità chì ci invita à esse appena misurati in le nostre "sintenze".

Per mè ancu s'e ùn dicu micca chì "sò statu à sente" hè un sbagliu, per parechji lucutori ci hè quantunque  una spezia d'ipercurrizzione.

Una pricisione,"sò statu à sente" eiu a possu forse  dì ma tandu hà un antru sensu, mi spiecu:

je suis resté pour écouter.


Avà pò anch'esse ch'elli dicanu "vi socu statu à senta" in Corsica suttana, ùn dicu micca u cuntrariu.


Sicondu  puntu:

Hà piossu/ hè Piossu
Hà nivatu / hè nivatu

Per mè si ponu dì e duie. Ind'è noi saria piuttostu avè.


Terzu puntu:

ùn aghju  ancu à  magnà /  ùn  sò ancu  à magnà

Eccu un'antra  quistione chì rivene  spessu   – ùn la mi poni micca tù o Pulvaraghja  ma  face parte  di u  pack.   risa   

Ùn  sò ancu  à  ghjugne
Ùn  simu  ancu  à parte…

Tutt'ognunu a  dice, ma certi tenenu sempre l’ausiliariu esse custì :

Ùn  sò ancu à magnà …


Quessa po ind'è noi ùn si dice micca.

Custì  ci hè  una spezia di regula  à  u mo  avisu,  per mè si  deve passà  cusì l’affare : si mette l'ausiliariu chì và cù u verbu.

aghju magnatu => ùn aghju ancu à magnà
sò cullatu => ùn sò ancu à cullà, ecc.

incù pudè o vulè  hè listessa, si sceglie esse o avè  in  funzione u sicondu verbu:

ùn sò pussutu stà
ùn l'aghju pussutu chjamà
hè vulsutu parte
hà pussutu cantà
sò vulsuti parte
Anu  vulsutu cantà, ecc.

Anzora  vi parlava  d’ipercurrizzione. Hè vera chì , ch’ella sia  in  stu  casu  quì o in lu  casu di  « sò statu  à  sente »  ci pudemu  quantunque dumandà  sì a  scelta di  l’ausiliariu esse  quandu  u  francese  impieca  « avoir »  ùn hè  micca  simpliciamente  guidata da  a vulintà d’alluntanassi di sta lingua.

« Aghju statu  à  sente» s’assumigliaria troppu à  « j’ai  écouté »
è «  ùn l’aghju pussutu chjamà » à   «  je n’ai pas pu l’appeler ».

Certi m’anu  fattu issu rimprovaru…  Eppuru quistione di sintassa u  corsu ch’elli parlanu ind’è noi o Pulvaraghja a sai bè ch’ellu  ùn s'arremba mancu appena à u francese, ciò chì  ùn  hà nulla di stunante postu  chì i nostri vechji, u  francese eranu pochi  à sapellu parlà.  D’altronde quistione di sintassa emu forme chì mi parenu belle  alluntanate da u  francese cum’è :  

m'aghju magnatu un pezzu di pane
m'aghju troncu un bracciu
m'aghju compru un pantalone….


Eccu,  spergu  d’avetti porsu appena di luce annant’à st’affare.

* per tutti l'esempii quì sopra si dice cusì dinù in pumonte (n'aghju parlatu incù D.A. Geronimi...), in Alisgiani( PS Santucci) , in Pieve (GL. Pieve)... è sicuramente in parechji lochi cismuntinchi è pumuntinchi.

Infine per rivene à : Hè nivatu / Hà nivatu , hà piossu (piuvitu) / hè piossu;

ind'è noi si sente di più hà cà hè ancu i vechji dicianu cusì, ùn hè micca un fattu novu.

Per D.A Geronimi, ind'è ellu i vechji dicianu piuttostu hè, è u hà saria ghjuntu à rimpiazzallu.


avà saria bè ch'elli ci dicessinu Suttanacci – quand'elli avaranu finitu d'appiccà i salami – cum'ellu si dice ind'è elli.


Per l’altre dumande  ch’è tù poni  cerca  à ricullà  i  cima di u missagiu, à  a pagina 1.


Avà andemu à  sciloffu. dorme
Revenir en haut Aller en bas
Erbaghju

Erbaghju


Messages : 482
Date d'inscription : 29/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyLun 10 Fév - 9:54

Circione a écrit:

Infine per rivene à : Hè nivatu / Hà nivatu , hà piossu (piuvitu) / hè piossu;

ind'è noi si sente di più hà cà hè ancu i vechji dicianu cusì, ùn hè micca un fattu novu.

Per D.A Geronimi, ind'è ellu i vechji dicianu piuttostu hè, è u hà saria ghjuntu à rimpiazzallu

Sicondu l'ausiliaru sceltu, ùn ci sarà micca una sfarenza à fà trà u fattu chì a piuvita sia stanciata o ancu micca ?

Dicu, ma senza sapè d'induv'ella mi vene:
hà piuvitu (s'ellu piove sempre quandu a dicu)
hè piuvitu (s'ella hè stanciata l'acqua)
Revenir en haut Aller en bas
http://erbaghju.unblog.fr/
Circione

Circione


Messages : 2212
Date d'inscription : 27/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyLun 10 Fév - 12:26

ùn sò micca sicuru ch'ellu si possi dì cusì o Erbaghju..

almenu ch'appii capitu male è ch'è tù parli di què:


Mi pare d'avè intesu chì per certi ci saria una differenza trà :

1 u nivà, l'azzione, neva, falanu i stracci...

Hà nivatu tandu s'incalca annant'à u nivà

è

2 u risultatu di st'azzione, vale à dì a nivaghja, quand'ellu ci hè a neve assai, ciò ch'è no chjamemu noi u calavrone.

è tandu ci vularia forse à dì hè nivatu...


righjugne appena ciò ch'è tù dici:

"à un mumentu datu hà piossu à rivocchi (o à sechje) "

" hè piossu assai, hà timparatu bè."

Revenir en haut Aller en bas
Erbaghju

Erbaghju


Messages : 482
Date d'inscription : 29/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyLun 10 Fév - 13:33

Circione a écrit:
ùn  sò micca sicuru  ch'ellu  si possi dì  cusì o Erbaghju..

almenu  ch'appii  capitu male è ch'è  tù parli di què:


Mi pare d'avè  intesu chì per  certi ci  saria  una  differenza trà :

1  u nivà, l'azzione, neva, falanu  i  stracci...

Hà nivatu tandu  s'incalca annant'à  u nivà

è

2 u  risultatu di  st'azzione, vale à   dì  a nivaghja, quand'ellu ci hè a neve assai,  ciò ch'è no chjamemu noi  u  calavrone.

è  tandu  ci vularia forse  à dì hè  nivatu...


righjugne  appena  ciò ch'è tù dici:

"à  un  mumentu  datu  hà  piossu à rivocchi (o  à sechje) "

" hè  piossu assai,  hà timparatu bè."


Ciò ch'e' dicia mi pare quantunque abbastanza vicinu da ciò chì t'ai sviluppatu chivi sopra:

1/ si tratta di l'azzione, di un fattu (chì par mè ùn hè ancu à finì à u mumentu chì no' parlemu)
hà piuvitu sta mane (ma avà chì parlemu piove sempre)

2/ u risultatu, saria po' ora chì tù l'amparghi chì ancu in francese si dice "après la pluie vient le beau temps"  risa 
Revenir en haut Aller en bas
http://erbaghju.unblog.fr/
Circione

Circione


Messages : 2212
Date d'inscription : 27/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyLun 10 Fév - 20:31

Erbaghju a écrit:


Ciò ch'e' dicia mi pare quantunque abbastanza vicinu da ciò chì t'ai sviluppatu chivi sopra:

1/ si tratta di l'azzione, di un fattu (chì par mè ùn hè ancu à finì à u mumentu chì no' parlemu)
hà piuvitu sta mane (ma avà chì parlemu piove sempre)

2/ u risultatu, saria po' ora chì tù l'amparghi chì ancu in francese si dice "après la pluie vient le beau temps"   risa 


 risa 

Ghjustappuntu o Erbà... Ti pare di dì  cum'è  mè  ma ùn ci  ghjugni micca  risa 

Mittimu  ch'ella  ci sia sta piccula differenza di significatu trà  "hà  piuvitu" (azzione*) è  "hè piuvitu "(risultatu  di l'azzione)  

S'ellu piove  sempre  quand'è  tù  parli è ch'è  tù parli à u passatu  cumpostu  saria  forse megliu di  dì "hè piuvitu"...

Tandu avaria u sensu postu ch'è  tù parli  di  a  quantità  di l'acqua chì hè  falata è  ch'ellu  piovi sempre o micca à  u m'avisu  ùn cambia tante  cose – micca pè  a  quantità  di l'acqua ma pè a scelta di l'ausiliariu  risa .

Invece "hà  piossu", s'ellu piove  sempre ùn  avaria tantu sensu...  o  allora quellu di  " avà piove ma anzora  hà  piossu  ancu  di più" .

Infine...   tù  dì puru cum'è tù  voli, ind'è noi ùn  ci  sciappemu micca u capu, s'ellu  piove  dimu "piove" s'ellu hà  piossu  dimu "hà  piossu" .  lingua 


Avà  hè  vera chèi st'affare  di avè = azzione / esse = statu  hè più  evidente cù l'altri  verbi:
hè cottu, hà  cottu
hè  finitu  u  travagliu / hà finitu u so travagliu, ecc.


Sò parechji i libri di  gramatica à  cunsiglià  l'adopru  di l'ausiliariu esse pè  i  verbi imparsunali cum'è  piove, nivà, ecc. ma si  sente ancu  "hà piossu, hà fattu u  sole, hà nivatu"  è ùn  hè micca  da  oghje  ch'ellu si  dice  cusì – è  quelli  chì a  dicenu ùn  sò micca  giovani principianti  Wink .


*lascemu  corre  u  tarmine "fattu" chì ùn  hè  cusì chjaru,  (un' azzione o u risultatu di  st'azzione sò  dui fatti innò?)
Revenir en haut Aller en bas
Erbaghju

Erbaghju


Messages : 482
Date d'inscription : 29/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyLun 10 Fév - 21:02

Dunque :

"hà piuvitu" : adupratu ch'ellu hè da l'anziani, ùn hè falsu
"hè piuvitu" : par esse inde i libri, ùn sarà falsu manch'ellu

Tandu chì scumbatti sta sera à rompemi à pace s'ella mi piace di dì un colpu l'unu un colpu l'altru?  risa 
Revenir en haut Aller en bas
http://erbaghju.unblog.fr/
Pinzolu

Pinzolu


Messages : 23
Date d'inscription : 03/03/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyVen 14 Fév - 15:45

Circione a écrit:
Eccu   o Pulvaraghja,  aghju  finitu per ritruvà  stu  sugettu, si  truvava annant’à  un antru  foru, quellu di Mirvella…  geek  u  ti  ripigliu appena quì, mitocca à rituccallu appena, i Mirvellacci a  sanu perchè...

Aghju appicciatu i  dui  sugetti u  toiu  è quellu di  Ruclì, dunque per  fatti un’idea  più  pricisa  dopu ci vularà   ch’è  tù  leghji tuttu da  u principiu.

Primu puntu :

Aghju statu à sente / sò statu à sente.


Ind'è noi "sò statu à sente" ùn si dice.
"Aghju statu à sente" si dice è s'hè sempre detta, micca solu in Niolu o in Balagna*.


dimu dunque :

aghju statu à sente

l'ai statu à sente u postu?

ùn l'anu micca statu à sente.

ùn v'aghju micca statu à sente, ecc.

Ben’intesa ùn  impongu micca sta manera  di dì à  tutti, insistu annant’à  quessa perchè  aghju  lettu una volta  annant’à  un  foru di lingua corsa un  prufessore – cunsideratu  cum’è  a riferenza  da tutti l’altri  soci – dì cusì :

« Aghju  statu à  sente ? innò  ùn  si  dici micca, ma ch’edda fussi ! »

Guardemuci di e regule fatte è lestre, a lingua corsa hà una diversità chì ci invita à esse appena misurati in le nostre "sintenze".

Per mè ancu s'e ùn dicu micca chì "sò statu à sente" hè un sbagliu, per parechji lucutori ci hè quantunque  una spezia d'ipercurrizzione.

Una pricisione,"sò statu à sente" eiu a possu forse  dì ma tandu hà un antru sensu, mi spiecu:

je suis resté pour écouter.


Avà pò anch'esse ch'elli dicanu "vi socu statu à senta" in Corsica suttana, ùn dicu micca u cuntrariu.


Sicondu  puntu:

Hà piossu/ hè Piossu
Hà nivatu /  hè  nivatu

Per mè  si ponu dì  e  duie. Ind'è  noi  saria piuttostu avè.


Terzu puntu:

ùn aghju  ancu à  magnà /  ùn  sò ancu  à magnà

Eccu un'antra  quistione chì rivene  spessu   – ùn la mi poni micca tù o Pulvaraghja  ma  face parte  di u  pack.   risa   

Ùn  sò ancu  à  ghjugne
Ùn  simu  ancu  à parte…

Tutt'ognunu a  dice, ma certi tenenu sempre l’ausiliariu esse custì :

Ùn  sò ancu à magnà …


Quessa po ind'è noi ùn si dice micca.

Custì  ci hè  una spezia di regula  à  u mo  avisu,  per mè si  deve passà  cusì l’affare : si mette l'ausiliariu chì và cù u verbu.

aghju magnatu => ùn aghju ancu à magnà
sò cullatu => ùn sò ancu à cullà, ecc.

incù pudè o vulè  hè listessa, si sceglie esse o avè  in  funzione u sicondu verbu:

ùn sò pussutu stà
ùn l'aghju pussutu chjamà
hè vulsutu parte
hà pussutu cantà
sò vulsuti parte
Anu  vulsutu cantà, ecc.

Anzora  vi parlava  d’ipercurrizzione. Hè vera chì , ch’ella sia  in  stu  casu  quì o in lu  casu di  « sò statu  à  sente »  ci pudemu  quantunque dumandà  sì a  scelta di  l’ausiliariu esse  quandu  u  francese  impieca  « avoir »  ùn hè  micca  simpliciamente  guidata da  a vulintà d’alluntanassi di sta lingua.

« Aghju statu  à  sente» s’assumigliaria troppu à  « j’ai  écouté »
è «  ùn l’aghju pussutu chjamà » à   «  je n’ai pas pu l’appeler ».

Certi m’anu  fattu issu rimprovaru…  Eppuru quistione di sintassa u  corsu ch’elli parlanu ind’è noi o Pulvaraghja a sai bè ch’ellu  ùn s'arremba mancu appena à u francese, ciò chì  ùn  hà nulla di stunante postu  chì i nostri vechji, u  francese eranu pochi  à sapellu parlà.  D’altronde quistione di sintassa emu forme chì mi parenu belle  alluntanate da u  francese cum’è :  

m'aghju magnatu un pezzu di pane
m'aghju troncu un bracciu
m'aghju compru un pantalone….


Eccu,  spergu  d’avetti porsu appena di luce annant’à st’affare.

* per tutti l'esempii quì sopra si dice cusì dinù in pumonte (n'aghju parlatu incù D.A. Geronimi...), in Alisgiani( PS Santucci) , in Pieve (GL. Pieve)...  è sicuramente in parechji lochi cismuntinchi è pumuntinchi.

Infine per rivene à : Hè nivatu / Hà nivatu , hà piossu (piuvitu) / hè piossu;

ind'è noi si sente di più hà cà hè ancu i vechji dicianu cusì, ùn hè micca un fattu novu.

Per D.A Geronimi, ind'è ellu i vechji dicianu piuttostu hè, è u hà saria ghjuntu à rimpiazzallu.


avà saria bè ch'elli ci dicessinu Suttanacci  –  quand'elli avaranu finitu  d'appiccà  i salami – cum'ellu si dice ind'è elli.


Per l’altre dumande  ch’è tù poni  cerca  à ricullà  i  cima di u missagiu, à  a pagina 1.


Avà andemu à  sciloffu. dorme

Torna una volta ai fattu u giru, ùn si pudia dì megliu  salutu2 

Citation :
Per D.A Geronimi, ind'è ellu i vechji dicianu piuttostu hè, è u hà saria ghjuntu à rimpiazzallu.

Sicuramente i "vechji" par D.A. Geronimi ùn saranu i listessi cà par mè  risa  ma eiu aghju sempre intesu "hè piuvitu" è mai "hà piuvitu". Possu ancu dì ch'e' aghju intesu una volta "hè fatta una piuvita".

Eccu, avà possu vultà à leghje calchì scrittu impostu  salutu2 
Revenir en haut Aller en bas
Erbaghju

Erbaghju


Messages : 482
Date d'inscription : 29/02/2012

ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 EmptyVen 14 Fév - 16:05

Circione a écrit:
Di regula per un verbu intransitivu, quand'ellu s'agisce di un'azzione  l'ausiliariu  hè  avè, invece  quand'ellu  si tratta di u risultatu di un'azzione, di una mutazione o di un cambiamentu di statu, o ancu per un  verbu di muvimentu, hè  esse.

Dunque    s'avaria  da  dì hè  campatu

vi mettu  dui esempii cusì capisciarete  forse megliu:

hà  magnatu, hà pigliatu, hà dettu,  hà  finitu, hà chjamatu...

hè ingrandatu, hè cullatu,hè ingrassatu, hè magritu, hè ingiuvanitu,  hè invichjatu, hè campatu...

in lu  to casu pricisu o Ruclì
s'avaria  forse  da  lascià: "per ella  ete campatu" perchè  quì si mette in risaltu l'azzione, a scelta di campà pè  a pace... ?

ma pensu  chì a forma più curretta sia "per ella site campati"  ancu  sì  per mè si ponu  dì e duie.

Dopu  hè un affare di pratica, hà  campatu si  sente  assai mi pare.

o sarà forse forse perchè  hè  spessu transitivu:

"aghju campatu  quì  i più belli  anni di  a mio  vita " musica?

avà  mi diciarete  chì s'ellu si  cambia  u  verbu  è s'omu mette invichjatu, tandu pare  ch'ellu  s'imponghi l'ausiliariu esse.

ùn  sò  ciò ch'è  vo ne pinsate...


eccu o Ruclì, cusì ne  sai ancu  menu cà prima...  risa
salutu2

Fideghja chì quandu si riflette troppu, omu pò perde ancu u so naturale ma pigliu u to missagiu quì sottu cum'è una risposta annant'à l'impiegu d'esse o d'avè (sapendu chì u sugettu trattava di u participu passatu longu o cortu è micca di l'ausiliariu)

Circione a écrit:

ma mi  vinaria  male  à dì : hà  campu trè  anni in Marseglia

https://isula.forumactif.com/t683-participiu-passatu-longu-o-cortu#8951
Revenir en haut Aller en bas
http://erbaghju.unblog.fr/
Contenu sponsorisé





ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty
MessageSujet: Re: ESSE O AVÈ ?   ESSE O AVÈ ? - Page 2 Empty

Revenir en haut Aller en bas
 
ESSE O AVÈ ?
Revenir en haut 
Page 2 sur 2Aller à la page : Précédent  1, 2
 Sujets similaires
-
» Vuleria esse tù
» Chì vole dì esse corsu

Permission de ce forum:Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum
ISULA :: Lingua viva :: Da puntillà a lingua :: Gramatica-
Sauter vers: